การดื่มน้ำไม่สะอาด หรือน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อโรคและสารเคมี เสี่ยงต่อการเกิดโรคและปัญหาสุขภาพมากมาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง
โรคที่พบบ่อยจากการดื่มน้ำไม่สะอาด ได้แก่:
โรคระบบทางเดินอาหาร:
- อุจจาระร่วงเฉียบพลัน (ท้องเสีย): เป็นโรคที่พบบ่อยที่สุด เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย (เช่น E. coli, Salmonella, Shigella, Vibrio cholerae), ไวรัส (เช่น Rotavirus, Norovirus) หรือโปรโตซัว (เช่น Giardia, Cryptosporidium) มีอาการถ่ายเหลวเป็นน้ำ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง หากรุนแรงอาจทำให้ร่างกายขาดน้ำและเกลือแร่จนถึงแก่ชีวิตได้
- อหิวาตกโรค: เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Vibrio cholerae มีอาการถ่ายเหลวเป็นน้ำจำนวนมาก คลื่นไส้ อาเจียน โดยไม่มีอาการปวดท้อง อาจทำให้ขาดน้ำอย่างรุนแรงและเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว
- ไทฟอยด์ (ไข้รากสาดน้อย): เกิดจากเชื้อ Salmonella typhi มีอาการไข้สูง ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ท้องผูกสลับท้องเสีย อาจมีผื่นขึ้น และหากไม่ได้รับการรักษาอาจเกิดภาวะแทรกซ้อนร้ายแรง
- บิด (Dysentery): เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Shigella หรือ Entamoeba histolytica (บิดมีตัว) มีอาการถ่ายอุจจาระมีมูกเลือด ปวดเบ่งที่ทวารหนัก อาจมีไข้สูง
- ตับอักเสบเอ (Hepatitis A): เกิดจากเชื้อไวรัสตับอักเสบเอ มีอาการไข้ ปวดเมื่อยตัว อ่อนเพลีย เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ตัวเหลือง ตาเหลือง ปัสสาวะสีเข้ม
โรคจากพยาธิ:
- การดื่มน้ำที่มีไข่พยาธิปนเปื้อน เช่น พยาธิตัวกลม พยาธิใบไม้ พยาธิตัวตืด สามารถทำให้เกิดการติดเชื้อพยาธิในระบบทางเดินอาหารและส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้
โรคจากสารเคมีและโลหะหนัก:
- สารตะกั่ว: หากน้ำปนเปื้อนตะกั่วเป็นเวลานาน อาจส่งผลต่อระบบประสาท พัฒนาการล่าช้าในเด็ก และปัญหาไต
- สารหนู: การได้รับสารหนูเป็นเวลานานอาจทำให้เกิดมะเร็งผิวหนัง มะเร็งกระเพาะปัสสาวะ และปัญหาทางระบบประสาท
- ไนเตรต/ไนไตรต์: อาจส่งผลต่อทารก ทำให้เกิดภาวะ Blue Baby Syndrome (Methemoglobinemia)
- ยาฆ่าแมลง/ปุ๋ยเคมี: สารเคมีเหล่านี้หากปนเปื้อนในน้ำดื่ม อาจส่งผลต่อสุขภาพในระยะยาว เช่น ปัญหาระบบประสาท หรือเพิ่มความเสี่ยงของมะเร็ง
โรคอื่นๆ:
- เลปโตสไปโรซิส (ฉี่หนู): หากน้ำปนเปื้อนปัสสาวะสัตว์ที่มีเชื้อ และสัมผัสกับผิวหนังที่มีบาดแผล หรือดื่มเข้าไป อาจทำให้เกิดไข้สูง ปวดกล้ามเนื้อ ปวดศีรษะ ดีซ่าน และไตวายได้
วิธีป้องกันที่ดีที่สุดคือ:
- ดื่มน้ำที่สะอาดและปลอดภัย: ควรเป็นน้ำต้มสุก น้ำบรรจุขวดที่ได้มาตรฐาน หรือน้ำจากเครื่องกรองน้ำที่ได้รับการบำรุงรักษาอย่างดี
- หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำที่ไม่ทราบแหล่งที่มา: โดยเฉพาะน้ำจากแหล่งธรรมชาติที่อาจมีการปนเปื้อน
- สุขอนามัยที่ดี: ล้างมือให้สะอาดก่อนรับประทานอาหารและหลังเข้าห้องน้ำ
การลงทุนในระบบกรองน้ำที่ดี จึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่งเพื่อสุขภาพที่ดีของทุกคนในครอบครัว
